Đai ốc vitme là gì, ​đặc điểm cấu tạo và cách chọn vít me chuẩn

Trong các hệ thống truyền động cơ khí, đai ốc vitme đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến. Đây là một bộ phận không thể thiếu trong các máy CNC, thiết bị tự động hóa và hệ thống truyền động có độ chính xác cao. Tuy nhiên, để lựa chọn đai ốc vitme phù hợp, bạn cần hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động cũng như các tiêu chí quan trọng khi chọn vít me. Hãy cùng Bulong Thọ An tìm hiểu chi tiết về đai ốc vitme, đặc điểm cấu tạo và cách chọn vít me chuẩn trong bài viết dưới đây.

Thế nào là đai ốc vitme

Đai ốc vitme, hay còn gọi là vít me, là một trong những bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền động cơ khí, đặc biệt là trong các ứng dụng yêu cầu độ chính xác cao. Đây là một cơ cấu truyền động giúp chuyển đổi chuyển động quay của trục vitme thành chuyển động tịnh tiến với độ chính xác và hiệu suất cao hơn so với các loại đai ốc thông thường. 

>> Tham khảo thêm các sản phẩm đai ốc khác có tại Bulong Thọ An.

Thông số kỹ thuật của đai ốc vitme

• Đường kính: Đai ốc vít me sở hữu đường kính khá đa dạng. Bạn có thể chủ động lựa chọn đường kính phù hợp với thiết bị của mình.

• Chất liệu sản xuất: Chất liệu làm ra đai ốc vitme thường là Inox mac 304, 316, thép hợp kim,...

• Bề mặt mạ: Hiện nay, hầu hết các loại vitme đều được mạ thêm kẽm, niken

• Tiêu chuẩn sản xuất: Đai ốc vitme được chế tạo theo chuẩn DIN (Đức), ISO (Quốc tế), và JIS (Nhật Bản).

Đặc điểm cấu tạo của đai ốc vitme

Đai ốc vitme là một bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền động cơ khí, có vai trò giúp chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến với độ chính xác cao Cấu tạo của đai ốc vitme bao gồm hai phần chính: đầu vít và thân vít, mỗi bộ phận có chức năng riêng nhưng đều góp phần tạo nên hiệu suất hoạt động tối ưu.

• Đầu vít: là phần đầu của trục vitme, nơi tiếp xúc trực tiếp với động cơ hoặc các bộ phận truyền động khác. Đây là khu vực chịu lực lớn, có thể được thiết kế với nhiều kiểu dáng khác nhau như đầu ren ngoài, đầu có hình lục giác hoặc đầu chữ thập để phù hợp với từng ứng dụng cụ thể.

• Thân vít: được thiết kế với các rãnh ren xoắn giúp dẫn hướng bi lăn và giảm ma sát trong quá trình hoạt động. Các bi thép nằm giữa thân vít và đai ốc giúp truyền động một cách trơn tru, làm giảm hao mòn và nâng cao hiệu suất làm việc.

Nguyên lý hoạt động của đai ốc vít me

Hiểu đơn giản thì đai ốc vít me thực chất là một loại phụ kiện có khả năng chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến. Dựa vào đây chúng ta biết được nguyên lý hoạt động của đai ốc vít me dựa trên sự kết hợp giữa trục vít me và đai ốc có rãnh bi, giúp giảm ma sát và tăng hiệu suất truyền động.

Khi trục vít me quay, bi thép bên trong đai ốc lăn dọc theo các rãnh ren, tạo ra chuyển động trượt mượt mà giữa vít me và đai ốc. Nhờ hệ thống hồi bi, các viên bi liên tục tuần hoàn trong rãnh, giúp giảm thiểu tổn thất ma sát, hạn chế hao mòn và đảm bảo độ bền lâu dài. Cơ chế này giúp đai ốc vít me hoạt động ổn định, mang lại chuyển động tịnh tiến chính xác mà không bị trễ hoặc rung lắc.

Đai ốc vitme được sử dụng để làm gì

Kết nối thanh ren

Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của đai ốc vitme là trong việc kết nối các thanh ren, đặc biệt trong các hệ thống truyền động hoặc cơ cấu nâng hạ. Đai ốc vitme giúp tạo ra sự kết nối chính xác giữa các bộ phận, giảm thiểu ma sát và hạn chế sự hao mòn của các thành phần trong hệ thống. Thông qua cơ chế chuyển động trượt của bi, đai ốc vitme đảm bảo sự hoạt động mượt mà và ổn định, đồng thời duy trì độ chính xác cao trong suốt quá trình vận hành.

Cố định vật thể

Đai ốc vitme còn được sử dụng để cố định các vật thể trong nhiều ứng dụng khác nhau. Đai ốc vitme với khả năng giữ chặt các bộ phận mà không bị lỏng hay dịch chuyển giúp đảm bảo tính an toàn và hiệu quả cho hệ thống. Nó cũng có thể được ứng dụng trong các thiết bị công nghiệp hoặc hệ thống máy móc.

Điều chỉnh vị trí các phụ kiện khác

Ngoài ra, đai ốc vitme còn có thể điều chỉnh vị trí của các phụ kiện hoặc bộ phận trong hệ thống. Với khả năng chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến, đai ốc vitme có thể dễ dàng điều chỉnh các bộ phận như bàn máy, trục quay, hoặc các phụ kiện khác trong các thiết bị tự động hóa. Việc điều chỉnh này được thực hiện một cách chính xác và nhanh chóng, giúp tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả sản xuất

Có những loại đai ốc vitme nào

Các loại đai ốc vitme khác nhau sẽ có những đặc điểm riêng biệt về cấu tạo, vật liệu và cách thức hoạt động, giúp phù hợp với các nhu cầu sử dụng khác nhau. Dưới đây là những phân loại chính của đai ốc vitme.

Phân loại đai ốc vít me theo hình dạng

Đai ốc vitme có thể được phân loại theo hình dạng để phù hợp với yêu cầu kỹ thuật và ứng dụng trong các hệ thống cơ khí. Các loại phổ biến gồm:

• Đai ốc vitme có chốt: Được thiết kế với một chốt trục vít chạy dọc theo chiều dài của nó, giúp cố định vị trí và đảm bảo độ chính xác cao trong quá trình truyền động.

• Đai ốc vitme không có chốt: Đây là loại đai ốc không có chốt đi kèm, phù hợp với các hệ thống truyền động có bi lăn. Loại đai ốc này giúp giảm ma sát và tăng hiệu quả vận hành, thường được ứng dụng trong các máy công cụ hoặc thiết bị yêu cầu tốc độ cao.

Phân loại theo chiều chuyển động

Đai ốc vitme cũng có thể được phân loại theo hướng chuyển động mà chúng tạo ra:

• Trục vít xoắn: Loại này chuyển động xoắn quanh trục của nó, thường được sử dụng trong các máy CNC yêu cầu độ chính xác cao.

• Trục vít dịch chuyển: Đai ốc vitme này chuyển động dịch chuyển theo hướng tiến về phía trước hoặc lùi lại phía sau. Loại vít me này được sử dụng trong các hệ thống yêu cầu chuyển động thẳng và không có sự xoắn, như các thiết bị tự động hóa và hệ thống truyền động của robot công nghiệp.

Phân loại theo tiết diện

• Trục vít hình vuông: Được sử dụng phổ biến trong các hệ thống yêu cầu độ chính xác cao và khả năng chịu lực lớn. Trục vít hình vuông có khả năng duy trì hiệu suất lâu dài, ít bị mài mòn và chịu được tải trọng tốt.

• Trục vít hình chữ T: Thường được sử dụng trong các hệ thống truyền động có thể điều chỉnh độ nghiêng và cần sự ổn định về mặt cơ học. Trục vít hình chữ T giúp tăng cường độ bền và độ trễ thấp, dễ dàng lắp đặt trong các hệ thống chuyển động có yêu cầu đặc biệt.

• Trục vít hình tam giác: Là loại đai ốc vitme ít phổ biến hơn, nhưng vẫn được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu chuyển động nhanh và ít ma sát. Các trục vít hình tam giác phù hợp với các máy đơn giản hoặc trong các ngành công nghiệp.

Cách lựa chọn đai ốc vít me phù hợp

• Đường kính và bước ren: Cần xem xét đường kính và bước ren của trục vít. Đường kính trục vít quyết định đến khả năng chịu tải của hệ thống, trong khi bước ren ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác và tốc độ di chuyển của hệ thống.

• Hiệu suất chuyển động: Đai ốc vít me có hiệu suất chuyển động càng cao, càng giảm thiểu được sự hao phí năng lượng và tiết kiệm điện năng cho hệ thống. Nên cân nhắc đến  các yếu tố như ma sát và độ mài mòn của vật liệu để tối ưu hóa hiệu suất chuyển động.

• Chất liệu: Chất liệu ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và khả năng chịu tải của đai ốc, do đó cần lựa chọn chất liệu phù hợp với yêu cầu và môi trường sử dụng.

• Độ chính xác: Các đai ốc vít me có độ chính xác cao giúp giảm thiểu sai số trong quá trình vận hành, đảm bảo các bộ phận chuyển động mượt mà và chính xác. Khi lựa chọn đai ốc, cần xem xét loại trục vít có độ chính xác phù hợp với ứng dụng cụ thể 

• Khả năng chịu tải: Quyết định đến khả năng vận hành bền bỉ và hiệu quả trong các ứng dụng có tải trọng lớn. . Đai ốc vít me có khả năng chịu tải cao sẽ giúp hạn chế hiện tượng mài mòn và kéo dài tuổi thọ của hệ thống.