Vít các loại

Vít là gì

Vít là một trong những dụng cụ cơ khí phổ biến được sử dụng để gắn kết các vật liệu lại với nhau một cách chắc chắn. Vít có thể được làm từ nhiều loại vật liệu khác nhau, từ thép không gỉ, hợp kim cho đến nhựa, và có nhiều loại với các kích thước và hình dạng khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng.

Vít thường dùng để cố định các linh kiện

Vít được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ xây dựng, cơ khí, cho đến sản xuất đồ gia dụng và điện tử. Mỗi loại vít lại có công dụng riêng, chẳng hạn như vít gỗ, vít bắn tôn, vít thạch cao,.... mỗi loại được thiết kế đặc biệt để tương thích với các loại vật liệu và yêu cầu công việc khác nhau.

Cấu tạo của ốc vít

Trên thị trường có đến hàng chục loại ốc vít khác nhau, tuy nhiên tất cả chúng đề có cấu tạo giống nhau, gồm 3 phần chính sau:

• Phần đầu: Phần đầu của ốc vít là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với các dụng cụ vặn vít như tua vít hoặc máy khoan. Đầu vít có nhiều loại hình dạng khác nhau, bao gồm đầu bằng, đầu dù,... Mỗi loại đầu vít sẽ phù hợp với một loại dụng cụ vặn khác nhau, đảm bảo sự chắc chắn và an toàn khi thao tác.

• Phần thân: Phần thân của ốc vít là bộ phận dài nằm giữa đầu và đuôi, chịu trách nhiệm chính trong việc giữ chặt các bộ phận với nhau. Thân ốc vít thường được thiết kế với các loại ren khác nhau, bao gồm ren bước nhỏ và ren bước dày. Ren vít có vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự ma sát giữa ốc vít và vật liệu, giúp giữ cố định các bộ phận, không bị lỏng trong quá trình sử dụng. Ngoài ra phần ren chính là phần dễ nhận biết nhất giữa vít và đinh, vì phần thân của đinh thường không có ren. 

• Phần đuôi: Đối với những hầu hết các loại vít ngày nay phần đuôi được thiết kế theo kiểu đuôi cá hoặc đuôi nhọn. Cả 2 thiết kế này đều có mục đích tăng khả năng xuyên qua nền vật liệu. Nhưng đuôi cá thường dùng ở các vật liệu kim loại, trong khi đuôi nhọn phù hợp với các vật liệu gỗ, thạch cao nhằm hạn chế hư hỏng.

Đặc điểm chính của vít

Dưới đây là các đặc điểm chính ốc vít, bạn hãy tham khảo để chọn được loại vít phù hợp nhé.

Chiều dài

Chiều dài vít có thể dao động từ 20mm đến 150mm hoặc thậm chí dài hơn tùy theo yêu cầu của từng công trình. Vít chiều dài ngắn thường được sử dụng cho các không gian hạn chế hoặc không muốn làm hỏng bề mặt vật liệu. 

Trong khi vít có chiều dài lớn có khả năng bám tốt hơn, đảm bảo ổn định khi lắp đặt nhưng cũng làm cho bề mặt thi công bị hư hỏng. Việc chọn đúng chiều dài của vít không chỉ đảm bảo độ bền mà còn giúp việc vặn vít được dễ dàng hơn.

Đường kính

Các vít hiện nay đều có đường kính tiêu chuẩn từ M2 đến M12 tuy nhiên, cũng có các loại vít có đường kính lớn hơn tùy vào yêu cầu sử dụng. Đường kính vít quyết định khả năng chịu tải và lực kéo của vít khi lắp ráp các vật liệu với nhau. Nếu bạn cần đến loại vít có đường kính lớn để gia tăng khả năng chịu tải thì có thể liên hệ với Bulong Thọ An để nhận được tư vấn chi tiết hơn.

Kiểu ren

Theo quy chuẩn, vít được dùng trong xây dựng và công nghiệp sẽ được chia làm 2 kiểu ren là ren suốt và ren lửng. Ren suốt là kiểu thiết kế với phần ren bao quanh thân, ngược lại ren lửng sẽ chỉ có ren ở một phần của thân. 

Vít có ren suốt được sử dụng phổ biến trong nhiều ứng dụng, vì chúng có khả năng bám chặt vào các vật liệu và chịu lực tốt. Trong khi đó, vít có ren lửng lại phù hợp với những công việc cần sự cố định chắc chắn hơn, giúp ngăn ngừa hiện tượng trượt và tạo độ bám tốt hơn.

Ngoài 2 kiểu ren trên thì bước ren cũng là yêu tố mà bạn cần quan tâm. Ren bước nhỏ và ren bước to là 2 bước ren thông dụng nhất. Ren bước nhỏ sẽ có thời gian tháo lắp lâu hơn vít có ren bước to, nhưng đổi lại là khả năng bám lại kém hơn.

Vật liệu chế tạo

Vít có thể được chế tạo từ nhiều loại vật liệu khác nhau, và mỗi loại vật liệu sẽ có những đặc tính riêng biệt. Nhưng phổ biến nhất vẫn là thép cacbon, thép không gỉ, và thép hợp kim. Trong đó,

• Thép cacbon: Việc sử dụng thép cacbon sẽ giúp vít có độ cứng và độ bền khá cao phù hợp cho những ứng dụng yêu cầu sức chịu đựng lớn. Một vài mác thép cacbon được dùng để sản xuất vít bao gồm:  C1008,  C1010, C1045, C1050 

• Thép không gỉ (Stainless Steel): Đây là vật liệu có khả năng chống lại sự ăn mòn cực kỳ tốt, do đó, vít thép không gỉ thường được sử dụng trong các ứng dụng ngoài trời, trong môi trường ẩm ướt, hoặc nơi tiếp xúc với các chất ăn mòn. Người ta thường dùng Inox 304, Inox 201, Inox 316 để chế tạo vít các loại.

• Thép hợp kim: Ngoài 2 vật liệu nói trên có thể bạn sẽ thấy vít làm từ thép hợp kim SCM435, 40Cr,... Loại đinh vít này có chứa crom, mangan,... giúp tăng độ cứng, khả năng chịu lực của vít. 

Cấp bền

Vì vít không phải là linh kiện dùng ở các công trình yêu cầu độ bền cao hay khả năng chịu lực phải vượt trội nên chúng chi có cấp bền khoảng 4.8 - 5.8. Đây chỉ là mức cấp bền trung bình, thường được dùng trong ngành xây dựng nhà ở hoặc lắp ráp đồ nội thất.

Các loại ốc vít thông dụng nhất

Vít bắn gỗ

Vít gỗ là một loại dụng cụ cơ khí được thiết kế đặc biệt để gắn kết các chi tiết gỗ lại với nhau. Được làm từ thép, inox hoặc các vật liệu khác, vít gỗ có phần ren đặc biệt giúp tạo ra lực xoắn mạnh mẽ khi vặn vào gỗ, đảm bảo việc cố định chắc chắn.

Vít gỗ - Vít bắn gỗ

Vít gỗ có ba phần chính: đầu vít, thân vít và ren vít. Phần đầu vít có thể được thiết kế theo kiểu đầu phẳng phù hợp với các loại dụng cụ vặn vít khác nhau như tua vít hoặc máy khoan. Khi lắp đặt đầu vít sẽ không bị nhô lên gây mất thẩm mỹ. 

Thân vít là phần có ren xung quanh giúp tạo ra độ bám với vật liệu, làm tăng độ ổn định và liên kết  các bộ phận lại với nhau. Đuôi vít thường có dáng nhọn để việc lắp đặt trở nên dễ dàng hơn và không làm hỏng vật liệu. 

Vít gỗ có vai trò vô cùng quan trọng trong các công việc xây dựng và sản xuất, từ việc lắp đặt các bộ phận gỗ nhỏ cho đến các công trình lớn. Trong thiết kế nội thất, vít gỗ được sử dụng để gắn kết các mảnh gỗ, tạo ra những sản phẩm đẹp mắt và chắc chắn.

Vít bắn tôn

Vít bắn tôn hay còn gọi là vít tole đây là một loại vít đặc biệt được sử dụng chủ yếu trong các công trình lợp mái tôn. Với thiết kế đặc biệt, vít bắn tôn có thể khoan và lắp đặt trực tiếp vào tôn mà không cần sử dụng một lỗ trước, giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho người thi công.

Vít tôn

Đặc biệt, vít bắn tôn được chế tạo từ các vật liệu chống ăn mòn như inox hoặc thép không gỉ, có như vậy chúng mới có khả năng chịu được tác động từ môi trường khắc nghiệt, đặc biệt là trong các công trình ngoài trời.

Với phần đầu đầu tròn, được thiết kế để tạo ra liên kết chặt chẽ với phần mái tôn. Chưa hết vít còn được trang bị thêm 1 lớp đệm cao su, có chức năng ngăn không cho nước mưa thấm qua lỗ khoan và làm hạn chế các tác động tiêu cực đến công trình.

Chúng được sử dụng rộng rãi trong việc gắn kết các tấm tôn vào hệ thống khung thép hoặc gỗ, tạo nên cấu trúc vững chắc và bền bỉ. Ngoài ra, vít bắn tôn còn được sử dụng trong các công trình yêu cầu sự chắc chắn và chống thấm như nhà xưởng, kho bãi, và các công trình ngoài trời. 

Vít bắn trần thạch cao

Giống với tên gọi, đây là loại đinh vít được sử dụng để thi công vách thạch cao, trần thạch cao và các công trình liên quan đến vật liệu thạch cao. Được thiết kế đặc biệt để làm việc với các tấm thạch cao, vít thạch cao giúp cố định các tấm này vào khung xương, đảm bảo kết cấu chắc chắn và bền vững.

Vít thạch cao

Vít thạch cao có phần đầu phẳng được tiện rãnh hình chữ thập để tiện cho việc thi công. Cùng với thân vít dài và nhọn dần về phần đuôi, giúp vít có thể bám chặt vào thạch cao.  Các vít này còn được mạ kẽm hoặc sơn phủ để chống gỉ sét, đặc biệt hữu ích khi được sử dụng trong môi trường có độ ẩm cao.

Vít thạch cao có ưu điểm là bắn vào trần thạch cao sẽ không làm vật liệu bị nứt vỡ và không bị lồi ra ngoài, Giúp công trình trở nên mịn, có tính thẩm mỹ hơn. Ngoài ra, vít thạch cao cũng được dùng để gắn các phụ kiện thạch cao khác như nẹp, phào chỉ.

Vít mắt rắn

Vít mắt rắn hay có tên gọi khác là vít bắn mắt rắn. Đây là một loại đinh vít có thiết kế khá giống bulong mắt ( bulong móc cẩu ). Loại đinh vít này có đầu hình vòng tròn không khép kín với phần thân dài được tiện ren. Cấu tạo này giúp vít bắn mắt rắn dễ dàng xuyên qua các vật liệu cứng và khó, đồng thời tạo được sự chắc chắn khi cố định các chi tiết cần thiết.

Vít bắn mắt rắn được dùng để cố định các tấm ván, lắp đặt cửa sổ, cửa ra vào, hoặc các kết cấu khác. Ngoài ra, nhờ phần đầu hình vòng tròn bạn có thể sử dụng vít để cố định hệ thống treo.

Vít 2 đầu

Đến với loại đinh vít tiếp theo, vít hai đầu hay còn được biết đến với tên gọi vít chốt. Không giống với các loại đinh vít thông thường, loại vít này có phần ren ở cả 2 đầu. Công dụng chính của loại đinh vít này chính là tạo ra liên kết cho các sản phẩm nội thất, chủ yếu làm từ gỗ. 

Vít 2 đầu

Ngoài ra vít 2 đầu còn được làm từ các chất liệu có độ bền cao và khả năng chống ăn mòn tốt như thép cacbon, thép không gỉ. Vậy nên bạn hoàn toàn có thể an tâm về tuổi thọ của vít khi dùng chúng ở những môi trường khắc nghiệt.

Vít lag

Vít lag hay được gọi là vít trễ, đây là loại vít có đầu hình lục giác được làm chủ yếu từ thép cacbon, thép hợp kim. Khi lắp đặt hay tháo rời bạn sẽ phải sử dụng công cụ cầm tay như cờ lê hoặc máy bắt vít. Ngoài ra điểm khác biệt của loại vít này nằm ở phần thân.

Thân của vít lag được tiện ren theo kiểu ren lửng, thường có đường kính lớn hơn các loại đinh vít khác. Ngoài ra, đuôi của chúng có dáng nhọn tạo thuận tiện khi lắp đặt ở các bề mặt cứng.

Nếu như các loại đinh vít khác có cấp bền ở mức trung bình thì vít lag lại có cấp bền cao cho ra khả năng chống chịu rất lớn. Bởi vậy người ta thường dùng vít trễ để cố định các công trình nội thất có tải trọng lớn. 

Phân loại các loại đinh vít theo rãnh bề mặt

Dưới đây là những loại đinh vít phổ biến được phân loại theo rãnh bề mặt, giúp bạn có thể chọn lựa chính xác cho từng nhu cầu cụ thể.

• Đinh vít đầu sao ( Pozidriv Head Screws ): Đinh vít đầu sao hay còn gọi là Pozidriv có thiết kế rãnh bề mặt chéo. Làm tăng khả năng chịu lực xoắn và giúp tránh tình trạng trượt khi vặn vít. Chúng thường được dùng để lắp ráp các bộ phận cơ khí hay đồ gỗ.

• Đinh vít đầu Philips (Philips Head Screws): Đinh vít đầu Philips với hình chữ "X" đặc trưng trên bề mặt, được thiết kế để tối ưu hóa việc vặn và giảm thiểu trượt. Loại đinh vít này rất phổ biến trong các ứng dụng lắp ráp đồ nội thất hoặc các thiết bị điện tử.

• Đinh vít đầu Torx (Torx Head Screws): Với rãnh bề mặt hình sao sáu cánh, đinh vít Torx không chỉ tăng khả năng bám chắc mà còn giảm thiểu sự mài mòn và trượt khi vặn. Điều này làm cho đinh vít Torx được ứng dụng rộng rãi trong ngành cơ khí, ô tô, và các thiết bị điện tử. 

• Đinh vít 3 cánh Tri-wing: Có thiết kế độc đáo với ba rãnh hình cánh quạt. Loại đinh vít này thường được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu tính bảo mật cao, không được tháp lắp tùy tiện. Bởi đầu 3 cánh phải sử dụng các dụng chuyên dụng mới có thể mở được. Vít Tri-wing giúp ngăn ngừa việc tháo dỡ trái phép, đồng thời bảo vệ các thiết bị khỏi tác động của những công cụ không phù hợp.