Vít là gì, Ốc vít là gì: Tất tần tật thông tin về loại phụ kiện này

Dù nhỏ bé nhưng vít lại có mặt trong hầu hết mọi công trình, từ nội thất gia đình đến các hệ thống máy móc phức tạp. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ vít là gì, ốc vít có mấy loại và chức năng cụ thể của từng loại ra sao. Trong bài viết dưới đây, Bulong Thọ An sẽ cung cấp cho bạn tất tần tật thông tin về vít và ốc vít, giúp bạn dễ dàng lựa chọn đúng loại phù hợp với nhu cầu sử dụng, đảm bảo hiệu quả và độ bền cao cho mọi công trình.

Vít là gì – Ốc vít là gì

Vít hay còn được gọi một cách phổ thông hơn là ốc vít, là một loại chi tiết cơ khí nhỏ nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc liên kết, cố định các vật liệu lại với nhau. Vít thường được thiết kế với một trục xoắn có ren (gọi là ren ngoài), phần đầu có thể mang nhiều kiểu dáng khác nhau như đầu dẹt, đầu lục giác, đầu tròn, đầu chìm… để phù hợp với các loại dụng cụ vặn vít như tua vít tay, máy bắt vít điện hay máy khoan. 

Nguyên lý hoạt động của vít là dựa trên sự ăn khớp giữa ren ngoài của vít với ren trong của vật liệu từ đó tạo ra lực xiết giúp cố định chắc chắn hai hoặc nhiều bề mặt lại với nhau.

Chất liệu làm vít rất đa dạng nhưng phổ biến nhất là thép mạ kẽm, thép carbon, hoặc Inox (thép không gỉ). Mỗi loại vật liệu đều có ưu điểm riêng về độ bền, khả năng chống ăn mòn, chịu lực và tuổi thọ.

Trên thực tế, nếu bạn cần bắt tôn, lắp khung sắt, hay cố định gỗ, bạn sẽ sử dụng những loại vít khác nhau như vít bắn tôn, vít tự khoan, vít gỗ, hay vít thạch cao, mỗi loại được thiết kế tối ưu hóa cho từng vật liệu và mục đích sử dụng.

Cấu tạo và hình dáng của vít

Đặc điểm dễ nhận biết nhất của vít chính là hình dáng thuôn dài, thon gọn và thường có đầu nhọn – thiết kế này giúp vít dễ dàng đâm xuyên và tạo liên kết chắc chắn với nhiều loại vật liệu như gỗ, kim loại, tấm thạch cao hay tôn.

Phần đầu vít

Phần đầu vít đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điểm tiếp xúc với dụng cụ vặn vít. Tùy vào mục đích sử dụng, đầu vít có thể được thiết kế theo nhiều kiểu như đầu bằng, đầu chìm, hoặc đầu lục giác. Các loại đầu bằng hoặc đầu chìm thường được tiện sẵn các rãnh hình chữ thập (Phillips) hoặc hình hoa thị (Torx) để tương thích với các loại tua vít phổ thông.

Phần thân vít

Thân vít là phần được thiết kế thon dài, thường có tiện ren theo chiều xoắn ốc, gọi là ren ngoài, giúp tạo ra lực ma sát cao khi xiết vào vật liệu. Đặc điểm của ren vít có thể khác nhau tùy loại: ren thô phù hợp với gỗ mềm hoặc vật liệu nhẹ, trong khi ren mịn thường dùng cho các ứng dụng đòi hỏi độ chính xác cao hoặc môi trường rung động mạnh.

Phần đuôi vít

Phần đuôi là yếu tố giúp phân biệt vít với các loại phụ kiện cơ khí khác như bu lông hay đinh tán. Hầu hết các loại vít đều có đuôi nhọn để dễ dàng xuyên qua vật liệu, nhất là với những loại vít chuyên dùng cho gỗ, tôn hoặc thạch cao. Riêng với vít tự khoan hoặc vít bắt tôn, phần đuôi có thể được mài vát sắc như mũi khoan mini, hỗ trợ quá trình xuyên thủng vật liệu kim loại mỏng nhanh chóng và chắc chắn hơn.

Đặc điểm chính của vít

Dưới đây là các đặc điểm chính ốc vít, bạn hãy tham khảo để chọn được loại vít phù hợp nhé.

Chiều dài

Chiều dài vít có thể dao động từ 20mm đến 150mm hoặc thậm chí dài hơn tùy theo yêu cầu của từng công trình. Vít chiều dài ngắn thường được sử dụng cho các không gian hạn chế hoặc không muốn làm hỏng bề mặt vật liệu. 

Trong khi vít có chiều dài lớn có khả năng bám tốt hơn, đảm bảo ổn định khi lắp đặt nhưng cũng làm cho bề mặt thi công bị hư hỏng. Việc chọn đúng chiều dài của vít không chỉ đảm bảo độ bền mà còn giúp việc vặn vít được dễ dàng hơn.

Đường kính

Các vít hiện nay đều có đường kính tiêu chuẩn từ M2 đến M12 tuy nhiên, cũng có các loại vít có đường kính lớn hơn tùy vào yêu cầu sử dụng. Đường kính vít quyết định khả năng chịu tải và lực kéo của vít khi lắp ráp các vật liệu với nhau. Nếu bạn cần đến loại vít có đường kính lớn để gia tăng khả năng chịu tải thì có thể liên hệ với Bulong Thọ An để nhận được tư vấn chi tiết hơn.

Kiểu ren

Theo quy chuẩn, vít được dùng trong xây dựng và công nghiệp sẽ được chia làm 2 kiểu ren là ren suốt và ren lửng. Ren suốt là kiểu thiết kế với phần ren bao quanh thân, ngược lại ren lửng sẽ chỉ có ren ở một phần của thân. 

Vít có ren suốt được sử dụng phổ biến trong nhiều ứng dụng, vì chúng có khả năng bám chặt vào các vật liệu và chịu lực tốt. Trong khi đó, vít có ren lửng lại phù hợp với những công việc cần sự cố định chắc chắn hơn, giúp ngăn ngừa hiện tượng trượt và tạo độ bám tốt hơn.

Ngoài 2 kiểu ren trên thì bước ren cũng là yêu tố mà bạn cần quan tâm. Ren bước nhỏ và ren bước to là 2 bước ren thông dụng nhất. Ren bước nhỏ sẽ có thời gian tháo lắp lâu hơn vít có ren bước to, nhưng đổi lại là khả năng bám lại kém hơn.

Vật liệu chế tạo

Vít có thể được chế tạo từ nhiều loại vật liệu khác nhau, và mỗi loại vật liệu sẽ có những đặc tính riêng biệt. Nhưng phổ biến nhất vẫn là thép cacbon, thép không gỉ, và thép hợp kim. Trong đó,

• Thép cacbon: Việc sử dụng thép cacbon sẽ giúp vít có độ cứng và độ bền khá cao phù hợp cho những ứng dụng yêu cầu sức chịu đựng lớn. Một vài mác thép cacbon được dùng để sản xuất vít bao gồm:  C1008,  C1010, C1045, C1050 
• Thép không gỉ (Stainless Steel): Đây là vật liệu có khả năng chống lại sự ăn mòn cực kỳ tốt, do đó, vít thép không gỉ thường được sử dụng trong các ứng dụng ngoài trời, trong môi trường ẩm ướt, hoặc nơi tiếp xúc với các chất ăn mòn. Người ta thường dùng Inox 304, Inox 201, Inox 316 để chế tạo vít các loại.
• Thép hợp kim: Ngoài 2 vật liệu nói trên có thể bạn sẽ thấy vít làm từ thép hợp kim SCM435, 40Cr,… Loại đinh vít này có chứa crom, mangan,… giúp tăng độ cứng, khả năng chịu lực của vít. 

Cấp bền

Vì vít không phải là linh kiện dùng ở các công trình yêu cầu độ bền cao hay khả năng chịu lực phải vượt trội nên chúng chi có cấp bền khoảng 4.8 – 5.8. Đây chỉ là mức cấp bền trung bình, thường được dùng trong ngành xây dựng nhà ở hoặc lắp ráp đồ nội thất.

Bảng tra kích thước tiêu chuẩn của vít, ốc vít

Dưới đây là bảng kích thước tiêu chuẩn của vít, bạn hãy tham khảo để biết thêm thông tin nhé.

Ứng dụng nổi bật của ốc vít

Ốc vít là một trong những chi tiết cơ khí có mặt ở hầu hết mọi lĩnh vực trong đời sống và sản xuất. Với chức năng liên kết, cố định và truyền tải lực giữa các bộ phận, vít trở thành giải pháp không thể thiếu từ xây dựng công trình cho đến lắp đặt thiết bị điện tử.

Trong ngành xây dựng, vít tự khoan, vít bắt tôn được dùng phổ biến để liên kết các chi tiết kết cấu như mái tôn, khung thép, vách ngăn… Nhờ có khả năng chịu lực tốt và dễ thi công, các loại vít này giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo độ an toàn cho công trình.

Một lĩnh vực mà chắc chắn bạn sẽ bắt gặp vít đó là nội thất. Vít gỗ được sử dụng để lắp ráp tủ kệ, bàn ghế, cửa gỗ và các sản phẩm từ MDF hoặc gỗ công nghiệp. Hoặc các loại ốc vít Inox sẽ được dùng để lắp đặt trong các thiết bị điện tử gia dụng trong nhà.

Trong ngành cơ khí chế tạo, vít máy, vít lục giác hoặc vít đầu sao thường được dùng để lắp ghép các chi tiết máy, mô tơ hoặc cụm cơ cấu trong dây chuyền sản xuất. Chúng yêu cầu độ chính xác cao, khả năng chịu rung và lực xoắn lớn, do đó thường làm bằng thép hợp kim hoặc thép không gỉ.

Tổng hợp các loại vít thông dụng nhất

Có rất nhiều loại vít khác nhau, mỗi loại lại có cấu tạo và chức năng riêng biệt. Tuy nhiên, trong bài viết này, Bulong Thọ An sẽ tập trung giới thiệu đến bạn những loại vít thông dụng nhất, được ứng dụng phổ biến nhất trong thực tế để giúp bạn dễ dàng lựa chọn loại vít phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Vít tự khoan

Vít tự khoan là loại vít có mũi nhọn dạng mũi khoan ở đuôi cho phép khoan xuyên qua bề mặt vật liệu mà không cần khoan mồi. Đây là lựa chọn cần thiết khi bạn thi công ở các vật liệu như tôn, kim loại mỏng, gỗ cứng hoặc nhôm, vì giúp tiết kiệm thời gian và giảm chi phí thi công.

Loại vít này thường được sử dụng trong ngành xây dựng, lắp đặt hệ khung thép, thi công vách ngăn hoặc cố định mái tôn. Tùy thuộc vào môi trường sử dụng, bạn có thể chọn vít tự khoan mạ kẽm, vít inox hoặc vít phủ xi chống gỉ để đảm bảo độ bền. Đây là loại vít có ren thô hoặc ren hỗn hợp, giúp tăng khả năng bám chắc và chịu lực tốt hơn. Vít tự khoan thường đi kèm đầu vít lục giác hoặc đầu chữ thập, tương thích với nhiều loại tua vít và máy bắn vít chuyên dụng.

Vít 2 đầu

Vít 2 đầu, là loại vít đặc biệt có ren ở cả hai đầu và không có phần đầu để bắt vít như thông thường. Loại vít này thường được dùng để kết nối hai vật thể lại với nhau từ cả hai phía, phổ biến nhất trong lắp ghép đồ gỗ, nội thất.

Ưu điểm của vít hai đầu là tạo ra mối ghép kín đáo, thẩm mỹ cao và tăng độ chắc chắn cho sản phẩm. Đặc biệt trong các thiết kế nội thất hiện đại, loại vít này thường được sử dụng kết hợp với bản lề liên kết, tắc kê nhựa hoặc bulong âm, giúp kết nối ổn định mà không làm lộ vít ra ngoài.

Vít bắn tôn 

Vít bắn tôn là một trong những loại vít chuyên dụng nhất trong ngành thi công mái nhà, nhà tiền chế và hệ thống mái che bằng tôn. Với cấu tạo gồm phần ren xoắn, đuôi khoan và long đen cao su chống thấm nước, loại vít này cho phép cố định tôn vào khung thép chắc chắn và kín nước.

Vít bắn tôn thường được chế tạo bằng thép mạ kẽm hoặc inox chống gỉ, có khả năng chống ăn mòn tốt ngay cả trong môi trường khắc nghiệt ngoài trời. Nhờ thiết kế linh hoạt với nhiều kích thước khác nhau, từ M4 đến M6, chiều dài từ 20mm đến 100mm, vít bắn tôn phù hợp với nhiều loại mái tôn và độ dày khung khác nhau.

Vít gỗ

Vít gỗ là loại vít được thiết kế đặc biệt để bám vào vật liệu có độ xốp và mềm như gỗ tự nhiên hoặc ván ép. Loại vít này có phần ren sắc và sâu, giúp ăn chắc vào sợi gỗ mà không làm nứt hoặc vỡ cấu trúc gỗ. Vít gỗ thường có đầu chữ thập hoặc đầu dẹt, chiều dài đa dạng tùy theo độ dày của vật liệu.

Vít bắn trần thạch cao

Giống với tên gọi, đây là loại đinh vít được sử dụng để thi công vách thạch cao, trần thạch cao và các công trình liên quan đến vật liệu thạch cao. Được thiết kế đặc biệt để làm việc với các tấm thạch cao, vít thạch cao giúp cố định các tấm này vào khung xương, đảm bảo kết cấu chắc chắn và bền vững.

Vít thạch cao có phần đầu phẳng được tiện rãnh hình chữ thập để tiện cho việc thi công. Cùng với thân vít dài và nhọn dần về phần đuôi, giúp vít có thể bám chặt vào thạch cao.  Các vít này còn được mạ kẽm hoặc sơn phủ để chống gỉ sét, đặc biệt hữu ích khi được sử dụng trong môi trường có độ ẩm cao.

Vít thạch cao có ưu điểm là bắn vào trần thạch cao sẽ không làm vật liệu bị nứt vỡ và không bị lồi ra ngoài, Giúp công trình trở nên mịn, có tính thẩm mỹ hơn. Ngoài ra, vít thạch cao cũng được dùng để gắn các phụ kiện thạch cao khác như nẹp, phào chỉ

Vít lag

Vít lag hay được gọi là vít trễ, đây là loại vít có đầu hình lục giác được làm chủ yếu từ thép cacbon, thép hợp kim. Khi lắp đặt hay tháo rời bạn sẽ phải sử dụng công cụ cầm tay như cờ lê hoặc máy bắt vít. Ngoài ra điểm khác biệt của loại vít này nằm ở phần thân.

Thân của vít lag được tiện ren theo kiểu ren lửng, thường có đường kính lớn hơn các loại đinh vít khác. Ngoài ra, đuôi của chúng có dáng nhọn tạo thuận tiện khi lắp đặt ở các bề mặt cứng.

Nếu như các loại đinh vít khác có cấp bền ở mức trung bình thì vít lag lại có cấp bền cao cho ra khả năng chống chịu rất lớn. Bởi vậy người ta thường dùng vít trễ để cố định các công trình nội thất có tải trọng lớn. 

Phân loại các loại đinh vít theo rãnh bề mặt

Dưới đây là những loại đinh vít phổ biến được phân loại theo rãnh bề mặt, giúp bạn có thể chọn lựa chính xác cho từng nhu cầu cụ thể.

• Đinh vít đầu sao ( Pozidriv Head Screws ): Đinh vít đầu sao hay còn gọi là Pozidriv có thiết kế rãnh bề mặt chéo. Làm tăng khả năng chịu lực xoắn và giúp tránh tình trạng trượt khi vặn vít. Chúng thường được dùng để lắp ráp các bộ phận cơ khí hay đồ gỗ.
• Đinh vít đầu Philips (Philips Head Screws): Đinh vít đầu Philips với hình chữ “X” đặc trưng trên bề mặt, được thiết kế để tối ưu hóa việc vặn và giảm thiểu trượt. Loại đinh vít này rất phổ biến trong các ứng dụng lắp ráp đồ nội thất hoặc các thiết bị điện tử.
• Đinh vít đầu Torx (Torx Head Screws): Với rãnh bề mặt hình sao sáu cánh, đinh vít Torx không chỉ tăng khả năng bám chắc mà còn giảm thiểu sự mài mòn và trượt khi vặn. Điều này làm cho đinh vít Torx được ứng dụng rộng rãi trong ngành cơ khí, ô tô, và các thiết bị điện tử. 
• Đinh vít 3 cánh Tri-wing: Có thiết kế độc đáo với ba rãnh hình cánh quạt. Loại đinh vít này thường được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu tính bảo mật cao, không được tháp lắp tùy tiện. Bởi đầu 3 cánh phải sử dụng các dụng chuyên dụng mới có thể mở được. Vít Tri-wing giúp ngăn ngừa việc tháo dỡ trái phép, đồng thời bảo vệ các thiết bị khỏi tác động của những công cụ không phù hợp.

Phân biệt vít với bulong, đinh

Hình dáng

Nếu chỉ nhìn qua, nhiều người có thể dễ nhầm lẫn giữa vít, bu lông và đinh bởi cả ba đều là những chi tiết liên kết cơ khí nhỏ gọn và có hình trụ. Tuy nhiên, mỗi loại lại có cấu tạo hình dáng rất đặc trưng và phục vụ các mục đích sử dụng khác nhau.

Vít thường có hình dáng nhỏ, dài, có phần đuôi nhọn, thân vít được tạo ren đều quanh trục để có thể tự bám vào vật liệu như gỗ, nhựa, kim loại nhẹ. Trên đầu vít thường có các rãnh hoặc dạng lục giác để dùng tua vít hoặc máy siết.

Ngược lại, bu lông có hình dáng to hơn, thân trụ có ren nhưng phần đuôi bằng phẳng và không nhọn. Bu lông thường đi kèm với đai ốc (ecu) để tạo liên kết chắc chắn.

Còn đinh lại là dạng thanh kim loại trơn, không có ren, đầu bằng và nhọn ở một đầu để đóng xuyên trực tiếp vào vật liệu. Dù có vẻ ngoài giống vít, nhưng thân đinh nhỏ và không có ren, điều này khiến đinh không thể tạo lực siết mà chỉ cố định tạm bằng cách đóng chặt vào vật liệu.

Độ bền, khả năng chịu lực

Xét về khả năng chịu lực, bu lông là loại có độ bền cao nhất trong ba loại. Chúng được thiết kế để chịu tải trọng lớn, phù hợp với những yêu cầu kỹ thuật khắt khe trong các kết cấu công nghiệp, cơ khí nặng, và hệ thống lắp ráp cơ khí chính xác. Bu lông còn có thể được siết lại nhiều lần mà không mất khả năng cố định.

Vít có khả năng chịu lực trung bình, nhưng ưu điểm là dễ tháo lắp, dùng tiện lợi cho đồ nội thất, gỗ công nghiệp và các bề mặt không cần chịu tải quá lớn. Trong khi đó, đinh chỉ phù hợp với liên kết chịu lực nhẹ, và sau khi đóng vào rất khó tháo ra mà không làm hỏng vật liệu.

Ứng dụng

Vít rất được ưa chuộng trong sản xuất nội thất, lắp ráp thiết bị điện tử, thi công tấm tôn, thạch cao nhờ tính linh hoạt và độ bám tốt. Các loại vít tự khoan, vít gỗ, vít tôn là những lựa chọn phổ biến.

Bu lông lại chiếm ưu thế trong các ứng dụng yêu cầu kết cấu chắc chắn, dễ tháo lắp, ví dụ như cơ khí chế tạo máy, cầu đường, cột thép, nhà thép tiền chế.

Đinh lại đơn giản và tiết kiệm hơn, thường dùng trong các công trình dân dụng nhẹ, đóng gỗ, thi công tạm thời hoặc trong các sản phẩm không yêu cầu tháo rời.

Trên đây là bải viết chi tiết về sản phẩm vít – ốc vít mà Bulong Thọ An muốn gửi đến bạn. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề trên hãy liên hệ ngay với chúng tôi để nhận được tư vấn sớm nhất nhé.

Quý khách có nhu cầu xin mời liên hệ tới Công ty Thọ An để được báo giá kịp thời nhất

Công ty Thọ An chuyên sản xuất, nhập khẩu và phân phối các sản phẩm bu lông chính hãng như:

Bu lông nở

Bu lông hoá chất

Bu lông neo móng

Bu lông lục giác chìm

Thanh ren

Vít pake

Vít trí

Vít tự khoan

Vít bắn tôn

Vít tôn Inox

Thanh ren Inox 304

Thanh ren 10,9

Đai ốc